حدیث ۹
زمین یک روز بدون حجّت خداوند بر مردم باقی نمی‌ماند.
رَوَى مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ بَابَوَيْهِ [ت۳۸۱ه] فِي «كَمَالِ الدِّينِ وَتَمَامِ النِّعْمَةِ»[۱]، قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ مُوسَى بْنِ الْمُتَوَكِّلِ قَالَ: حَدَّثَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ جَعْفَرٍ الْحِمْيَرِيُّ قَالَ: حَدَّثَنَا أَحْمَدُ بْنُ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى، عَنِ الْحَسَنِ بْنِ مَحْبُوبٍ، عَنْ هِشَامِ بْنِ سَالِمٍ، عَنْ يَزِيدٍ الْكُنَاسِيِّ قَالَ: قَالَ أَبُو جَعْفَرٍ -يَعْنِي مُحَمَّدَ بْنَ عَلِيِّ بْنِ الْحُسَيْنِ- عَلَيْهِ السَّلَامُ:
«لَيْسَ تَبْقَى الْأَرْضُ -يَا أَبَا خَالِدٍ- يَوْمًا وَاحِدًا بِغَيْرِ حُجَّةٍ لِلَّهِ عَلَى النَّاسِ، وَلَمْ تَبْقَ مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ آدَمَ عَلَيْهِ السَّلَامُ وَأَسْكَنَهَ الْأَرْضَ».
ترجمه:
محمّد بن علی بن بابویه [د.۳۸۱ق] در کتاب «کمال الدین و تمام النعمة» روایت کرده، (به این صورت که) گفته است: محمّد بن موسی بن متوکل رضي الله عنه ما را حدیث کرد، گفت: عبد الله بن جعفر حمیری ما را حدیث کرد، گفت: احمد بن محمّد بن عیسی ما را حدیث کرد، از حسن بن محبوب، از هشام بن سالم، از یزید کناسی که گفت: ابو جعفر -یعنی محمّد بن علی بن الحسین- علیه السلام فرمود:
«ای ابا خالد! زمین یک روز بدون حجّت خداوند بر مردم باقی نمی‌ماند و از زمانی که خداوند عزّ و جلّ آدم علیه السلام را آفرید و در زمین سکونت داد، (یک روز بدون حجّت خداوند بر مردم) باقی نمانده است».
شاهد ۱
وَرَوَى مُحَمَّدُ بْنُ يَعْقُوبَ الْكُلَيْنِيُّ [ت۳۲۹ه] فِي «الْكَافِي»[۲]، قَالَ: حَدَّثَنِي عَلِيُّ بْنُ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ الْفُضَيْلِ، عَنْ أَبِي حَمْزَةَ، عَنْ أَبِي جَعْفَرٍ عَلَيْهِ السَّلَامُ قَالَ: «وَاللَّهِ مَا تَرَكَ اللَّهُ أَرْضًا مُنْذُ قَبَضَ آدَمَ عَلَيْهِ السَّلَامُ إِلَّا وَفِيهَا إِمَامٌ يُهْتَدَى بِهِ إِلَى اللَّهِ، وَهُوَ حُجَّتُهُ عَلَى عِبَادِهِ، وَلَا تَبْقَى الْأَرْضُ بِغَيْرِ إِمَامٍ حُجَّةٍ لِلَّهِ عَلَى عِبَادِهِ».
ترجمه:
همچنین، محمّد بن یعقوب کلینی [د.۳۲۹ق] در کتاب «الکافي» روایت کرده، گفته است: علی بن ابراهیم من را حدیث کرد، از محمّد بن عیسی، از محمّد بن فُضیل، از ابو حمزة، از ابو جعفر (باقر) علیه السلام که فرمود: به خدا سوگند خداوند از هنگامی که آدم علیه السلام را از دنیا برده، زمین را نگذاشته مگر اینکه در آن امامی بوده است که به وسیله‌ی او به سوی خداوند هدایت یافته می‌شود و او حجّتش بر بندگانش است و زمین بدون امامی که حجّت خداوند بر بندگانش باشد، باقی نمی‌ماند.
شاهد ۲
وَرَوَى مُحَمَّدُ بْنُ عَلِيِّ بْنِ بَابَوَيْهِ [ت۳۸۱ه] فِي «عِلَلِ الشَّرَائِعِ»[۳]، قَالَ: حَدَّثَنَا أَبِي رَحِمَهُ اللَّهُ قَالَ: حَدَّثَنَا مُحَمَّدُ بْنُ يَحْيَى، عَنْ عَبْدِ اللَّهِ بْنِ مُحَمَّدِ بْنِ عِيسَى، عَنْ مُحَمَّدِ بْنِ إِبْرَاهِيمَ، عَنْ زَيْدٍ الشَّحَّامِ، عَنْ دَاوُدَ بْنِ الْعَلَا، عَنْ أَبِي حَمْزَةَ الثُّمَالِيِّ، قَالَ: قَالَ: «مَا خَلَتِ الدُّنْيَا مُنْذُ خَلَقَ اللَّهُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ مِنْ إِمَامٍ عَدْلٍ إِلَى أَنْ تَقُومَ السَّاعَةُ حُجَّةٍ لِلَّهِ فِيهَا عَلَى خَلْقِهِ».
ترجمه:
همچنین، محمّد بن علی بن بابویه [د.۳۸۱ق] در کتاب «علل الشرائع» روایت کرده، گفته است: پدرم رحمه الله ما را حدیث کرد، گفت: محمّد بن یحیی ما را حدیث کرد، از عبد الله بن محمّد بن عیسی، از محمّد بن ابراهیم، از زید شحّام، از داود بن علا، از ابو حمزه‌ی ثمالی که گفت: فرمود: دنیا از آن هنگام که خداوند آسمان‌ها و زمین را آفریده، از امامی عادل خالی نبوده است تا آن گاه که قیامت فرا رسد و او حجّتی برای خداوند در آن بر بندگان اوست.
