۱ . أَخْبَرَنَا مُحَمَّدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الْهَرَوِيُّ، قَالَ: سَمِعْتُ الْمَنْصُورَ يَقُولُ: ثَلَاثَةٌ يَتَيَمَّمُونَ: الْمَرِيضُ الَّذِي يَضُرُّهُ الْمَاءُ وَالْمُسَافِرُ الَّذِي لَيْسَ عِنْدَهُ مَاءٌ وَالْحَاضِرُ الَّذِي يَطْلُبُ الْمَاءَ فَلَا يَجِدُهُ إِذَا خَافَ الْفَوْتَ وَذَلِكَ قَوْلُ اللَّهِ تَعَالَى: ﴿وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا﴾[۱]، قُلْتُ: أَلَيْسَ عَلَى الْمُسَافِرِ الَّذِي لَيْسَ عِنْدَهُ مَاءٌ أَنْ يَطْلُبَهُ؟ قَالَ: لَا.
ترجمه‌ی گفتار:
محمّد بن عبد الرّحمن هروی ما را خبر داد، گفت: شنیدم منصور می‌فرماید: سه کس هستند که تیمّم می‌کنند: بیماری که آب به او ضرر می‌رساند و مسافری که آب نزد او نیست و حاضری که آب را می‌جوید ولی نمی‌یابد هنگامی که از فوت شدن (نماز) بترسد و این سخن خداوند بلندمرتبه است که فرموده است: «و اگر بیمار بودید یا در سفری بودید یا یکی از شما از قضاء حاجت آمد یا با زنان نزدیکی کردید، پس آب نیافتید، پس با خاکی پاک تیمّم کنید»، گفتم: آیا بر مسافری که آب نزد او نیست واجب نیست که آن را بجوید؟ فرمود: نه.
۲ . أَخْبَرَنَا هَاشِمُ بْنُ عُبَيْدٍ الْخُجَنْدِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنِ الْمُسَافِرِ تُصِيبُهُ الْجَنَابَةُ وَلَيْسَ مَعَهُ مَاءٌ، أَيَخْرُجُ فِي طَلَبِهِ؟ قَالَ: لَيْسَ عَلَى الْمُسَافِرِ طَلَبُ الْمَاءِ وَلَكِنْ إِذَا كَانَ مَعَهُ مَاءٌ فَلْيَغْتَسِلْ وَإِذَا لَمْ يَكُنْ مَعَهُ مَاءٌ فَلْيَتَيَمَّمْ، قُلْتُ: فَإِنَّهُ يَسْأَلُ عَنْهُ فَيُقَالُ: إِنَّ الْمَاءَ فِي الْقَرْيَةِ وَهِيَ قَرِيبَةٌ مِنْهُ، أَيَذْهَبُ إِلَيْهَا فَيَغْتَسِلُ؟ قَالَ: إِنْ لَمْ تَكُنْ عَلَى طَرِيقِهِ فَلَا.
ترجمه‌ی گفتار:
هاشم بن عبید خجندی ما را خبر داد، گفت: از منصور درباره‌ی مسافر پرسیدم که دچار جنابت می‌شود، در حالی که به همراه او آب نیست، آیا در جستجوی آن برود؟ فرمود: بر مسافر جستجوی آب نیست، بلکه هرگاه به همراه او آب بود، باید غسل کند و هرگاه به همراه او آب نبود، باید تیمّم کند، گفتم: او درباره‌ی آن سؤال می‌کند، پس گفته می‌شود که آب در قریه است و قریه به او نزدیک است، آیا به سوی آن برود و غسل کند؟ فرمود: اگر آن بر سر راه او نیست نه.
شرح گفتار:
برای خواندن شرح این گفتارهای نورانی و آشنایی با احکام تیمّم در اسلام، به پرسش و پاسخ ۲۹۸ مراجعه کنید.