۱ . أَخْبَرَنَا ذَاكِرُ بْنُ مَعْرُوفٍ، قَالَ: أَهْدَيْتُ إِلَى الْمَنْصُورِ آلَةً مُحْدَثَةً لِرَاحَتِهِ، فَلَمْ يَقْبَلْهَا وَقَالَ: إِنِّي لَغَنِيٌّ عَنْهَا، ثُمَّ قَالَ: إِنِّي لَأَكْرَهُ كَثِيرًا مِنْ هَذِهِ الْآلَاتِ الَّتِي أَحْدَثْتُمُوهَا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا، قُلْتُ: لِمَ ذَلِكَ جُعِلْتُ فِدَاكَ؟ فَقَالَ: لِأَنَّهَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَزِينَةٌ وَتَفَاخُرٌ بَيْنَكُمْ وَتَكَاثُرٌ فِي الْأَمْوَالِ، وَأَنَّهَا تُؤْتِيكُمُ الرَّاحَةَ وَتَسْلُبُكُمْ شَيْئًا كَثِيرًا.
ترجمهی گفتار:
ذاکر بن معروف ما را خبر داد، گفت: ابزار جدیدی را برای راحتیِ منصور به او هدیه کردم، پس آن را نپذیرفت و فرمود: من هرآینه از آن بینیاز هستم، سپس فرمود: من هرآینه بسیاری از این ابزارهایی که در زندگی دنیا پدید آوردهاید را خوش نمیدارم، گفتم: از چه رو؟ فدایت شوم، فرمود: از این رو که آنها بازی و سرگرمی و پیرایه و تفاخری میان شما و افزونطلبی در اموال هستند و به شما راحتی میدهند ولی چیز بسیاری را از شما میگیرند.
۲ . أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ حَبِيبٍ وَعَبْدُ السَّلَامِ بْنُ عَبْدِ الْقَيُّومِ جَمِيعًا، قَالَا: كَانَ الْمَنْصُورُ يَكْرَهُ أَنْ يَمُسَّ نَقْدًا بِيَدِهِ كَأَنَّمَا يَسْتَقْذِرُهُ، فَيَقُولُ لِأَصْحَابِهِ: خُذُوهُ، وَكَانَ لَا يَنْظُرُ إِلَى التِّلْفَازِ إِلَّا مِنْ ضَرُورَةٍ، وَكَانَ لَا يَحْمِلُ مَعَهُ جَوَّالًا، وَكَانَ أَشَدَّ شَيْءٍ كَرَاهَةً عِنْدَهُ الْإِنْتِرْنِتُ، فَقُلْنَا لَهُ: أَحَرَامٌ هِيَ؟ فَقَالَ: لَا، وَلَكِنِّي أَجِدُ مِنْهَا قَسَاوَةً فَأَعَافُهَا.
ترجمهی گفتار:
عبد الله بن حبیب و عبد السّلام بن عبد القیّوم هر دو ما را خبر دادند، گفتند: منصور از اینکه پولی را با دست خود لمس کند کراهت میداشت، چنانکه گویی آن را ناپاک میدانست، پس به همراهان خود میفرمود: آن را بگیرید و جز برای ضرورتی به تلویزیون نمینگریست و هرگز با خود تلفن همراه حمل نمیکرد و مکروهترین چیز در نزدش اینترنت بود، پس به او گفتیم: آیا اینها حرام است؟ پس فرمود: نه، ولی من از آنها قساوتی مییابم، پس دوری میجویم.
شرح گفتار:
از اینجا دانسته میشود که استعمال ابزارهای ارتباطی جدید مانند اینترنت، ماهواره، تلویزیون، رادیو و موبایل، به ذات خود حکمی ندارد و حکم آن تابع حکم چیزی است که از طریق آنها دیده و شنیده میشود. با این حال، بهتر است که استعمال این قبیل ابزارهای جدید غربی، محدود به حدّ ضرورت باشد؛ چراکه امروزه تولید و اشاعهی آنها غالباً در چهارچوب نظام سرمایهداری و با اهداف استعماری انجام میشود و یکی از مهمترین منابع درآمد و راههای انتقال فرهنگ و القاء سیاستهای صاحبان قدرت و سرمایه در جهان است و تجربه نشان داده است که رواج آنها در میان مسلمانان پیآمدهای فرهنگی خوبی ندارد. از این رو، جناب علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی، کاربرد این قبیل ابزارها را برای کسانی که به آنها نیاز مبرمی ندارند، توصیه نمیکند و خود تا حدّ ممکن از آنها میپرهیزد، بیآنکه کاربردشان را به صورت مطلق حرام بداند.