دو گفتار از آن جناب درباره‌ی حرمت استعمال نسوار و کراهت آب دهان انداختن بسیار

۱ . أَخْبَرَنَا عَبْدُ اللَّهِ بْنُ مُحَمَّدٍ الْبَلْخِيُّ، قَالَ: سَأَلْتُ الْمَنْصُورَ عَنْ نَصْوَارَ، فَقَالَ: هَلْ هُوَ إِلَّا بَعْضُ هَذِهِ الْخَبَائِثِ؟! وَسَمِعْتُهُ يَقُولُ: لَا تُمَضْمِضُوا بِالْخَمْرِ! قُلْتُ: سُبْحَانَ اللَّهِ! وَمَنْ يُمَضْمِضُ بِالْخَمْرِ؟! قَالَ: مَنْ يَجْعَلُ نَصْوَارَ فِي فِيهِ فَكَأَنَّمَا يُمَضْمِضُ بِالْخَمْرِ! وَقَالَ: مَنْ يَمُصُّ نَصْوَارَ فَإِنَّمَا يَمُصُّ جَذْوَةً مِنَ النَّارِ.

ترجمه‌ی گفتار:

عبد الله بن محمّد بلخی ما را خبر داد، گفت: از منصور درباره‌ی نسوار پرسیدم، پس فرمود: آیا آن چیزی جز برخی از این چیزهای خبیث است؟! و از آن جناب شنیدم که می‌فرماید: خمر را در دهان خود نگردانید! گفتم: سبحان الله! چه کسی خمر را در دهان خود می‌گرداند؟! فرمود: کسی که نسوار را در دهان خود می‌نهد چنان است که گویی خمر را در دهان خود می‌گرداند! و فرمود: کسی که نسوار را می‌مکد جز این نیست که اخگری از آتش (جهنّم) را می‌مکد.

۲ . أَخْبَرَنَا أَحْمَدُ بْنُ عَبْدِ الرَّحْمَنِ الطَّالَقَانِيُّ، قَالَ: قَالَ الْمَنْصُورُ: إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ تَفَّالٍ قَذِرٍ، وَدَخَلَ بَيْتًا فَأُتِيَ بِمَتْفَلٍ، فَقَالَ: مَا هَذَا؟! قَالُوا: مَتْفَلٌ! قَالَ: ادْرَءُوا عَنِّي، فَلَسْتُ مِنْ أَقْذَارِكُمْ.

ترجمه‌ی گفتار:

احمد بن عبد الرّحمن طالقانی ما را خبر داد، گفت: منصور فرمود: هرآینه خداوند هیچ بسیارتف‌کننده‌ی آلوده‌ای را دوست نمی‌دارد و به خانه‌ای داخل شد، پس برای او تفدانی آوردند، پس فرمود: این چیست؟! گفتند: تفدان است! فرمود: از من دور کنید؛ چراکه از آلودگانتان نیستم.

شرح گفتار:

«نسوار» یا «ناس» یک مادّه‌ی گیاهی مخدّر و اعتیادآور از نوع تنباکو است که با آهک آمیخته و در دهان نهاده می‌شود. مصرف این مادّه که در کشورهایی مانند افغانستان، پاکستان، تاجیکستان، ایران و هند معمول است، مانند مصرف سایر موادّ مخدّر و اعتیادآور، حرام است؛ چراکه به بدن ضررهایی جدّی می‌رساند و نفعی عقلایی نمی‌رساند و با این وصف، مصرف آن ظلم به نفس و ضایع کردن مال شمرده می‌شود که جایز نیست؛ چنانکه خداوند با اطلاق فرموده است: ﴿وَمَا اللَّهُ يُرِيدُ ظُلْمًا لِلْعِبَادِ﴾[۱]؛ «و خداوند هیچ ظلمی را برای بندگان نمی‌خواهد» و فرموده است: ﴿وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا﴾[۲]؛ «(و مال خود را) ضایع نکن» و پیامبر او فرموده است: «لَا ضَرَرَ وَلَا ضِرَارَ فِي الْإِسْلَامِ»؛ «هیچ ضرر دیدن و ضرر رساندنی در اسلام نیست». از این رو، حضرت علامه منصور هاشمی خراسانی حفظه الله تعالی از مصرف این مادّه‌ی مضرّ و بی‌فایده برحذر داشته است. به علاوه، مصرف این مادّه‌ی مخدّر و اعتیادآور، به افزایش آب دهان می‌انجامد که مقتضی افکندن آن به کرّات و در جاهای مختلف است، تا حدّی که در کشورهایی مانند افغانستان ظروف خاصّی به نام «تُفدان» ساخته‌اند تا مصرف کنندگان نسوار آب دهان خود را در آن بیفکنند، در حالی که این با نظافت واجب در اسلام منافات دارد و می‌تواند به شیوع برخی بیماری‌ها بینجامد.